Konsumenci przygnieceni zadłużeniem borykają się z różnymi negatywnymi emocjami, począwszy od stresu, po nieprzespane noce, a nawet poczucie porażki życiowej. Szczególnie takie odczucia doskwierają tym klientom, którzy w stanie zadłużenia znaleźli się z nieswojej winy. W Polsce naprzeciw takim sytuacjom wychodzi prawo upadłości konsumenckiej, dzięki której istnieje szansa uwolnienia się od długów.
Upadłość konsumencka – po co?
Celem ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest przede wszystkim oddłużenie niewypłacalnego konsumenta, czyli umorzenie długów w całości lub części albo ich spłata. Co do zasady, nie ma znaczenia wielkość zobowiązań ani to, przez jaki czas dłużnik zwlekał z ich uregulowaniem.
Oddłużenie – etapy
Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć dłużnik, posiadający choćby tylko jednego wierzyciela. Zgodnie z obowiązującymi przepisami w stosunku do osoby, która była przedsiębiorcą, o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może wnioskować także wierzyciel. Ograniczeniem jest tu termin jednoroczny od dnia zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej przez dłużnika.
Pierwszym krokiem w kierunku oddłużenia jest złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej i pozytywne rozstrzygnięcie sądu. Samo oddłużenie możliwe jest dopiero po przeprowadzeniu kolejnych etapów postępowania. W sytuacji, gdy dłużnik jest trwale niezdolny do jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli, sąd umarza zobowiązania bez ustalania planu spłaty wierzycieli. Jeśli niezdolność ta nie ma charakteru trwałego, możliwe jest tzw. warunkowe umorzenie zobowiązań.
Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej musi być sporządzony na formularzu urzędowym w sądzie właściwym dla miejsca zamieszkania dłużnika. We wniosku należy wskazać dane osobowe dłużnika oraz dane o stanie majątkowym i zobowiązaniach.
Co istotne, sąd upadłościowy rozpoznając wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie bada czy dłużnik celowo doprowadził do niewypłacalności. Nie znaczy to jednak, że nie jest to w ogóle brane pod uwagę i możliwe jest oddłużenie, mimo celowego zaciągania
i nieregulowania zobowiązań. Niemniej, dopiero podczas kolejnego etapu postępowania upadłościowego sąd zajmuje się weryfikacją tych okoliczności.
Jak się oddłużyć – postępowanie
Postępowanie może być prowadzone w jednym z trzech trybów:
- procedurze uproszczonej,
- procedurze ogólnej,
- w ramach układu zawartego na zgromadzeniu wierzycieli, bez ogłaszania upadłości.
Upadłość konsumencka. Procedura uproszczona
W postępowaniu uproszczonym nie zostaje wyznaczony sędzia-komisarz, a wszelkie zastrzeżenia do działania syndyka rozpatrywane są w trybie skargi składanej do sędziego sądu upadłościowego. Postępowanie upadłościowe ogranicza się do dokonania likwidacji majątku przez syndyka oraz przygotowania projektu planu spłaty wierzycieli.
Upadłość konsumencka. Procedura ogólna
Przepisy prawa upadłościowego dają możliwość ogłoszenia upadłości konsumenckiej w trybie zwykłym. W takim postępowaniu o likwidacji majątku, osoba, aby uzyskać oddłużenie może złożyć wniosek o ustalenie planu spłaty wierzycieli albo o umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłaty wierzycieli.
Upadłość konsumencka. Postępowanie o zawarcie układu
Układ to porozumienie pomiędzy dłużnikiem i wierzycielem. Zawiera regulacje dotyczące spłaty zadłużenia. Taka forma daje możliwość uniknięcia upadłości oraz utraty majątku, np. sprzedaży domu, w celu zaspokojenia roszczeń. Co istotne, w przypadku przeprowadzenia postępowania o zawarcie układu, dłużnik nie będzie miał statusu upadłego.
Upadłość konsumencka – sposoby oddłużenia
Umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli jest możliwe tylko wtedy, gdy osobista sytuacja dłużnika wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. Oddłużenie następuje wówczas po zakończeniu postępowania upadłościowego.
Warunkowe umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli występuje tylko wtedy, jeśli niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli wynikająca z osobistej sytuacji upadłego nie jest trwała. Sąd, uznając, że ustała niezdolność upadłego do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli, uchyli postanowienie o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli i ustali plan spłaty wierzycieli. Ustalenie planu spłaty następuje na okres od
1 miesiąca do 36 miesięcy.
Upadłość konsumencka – skutki
Zauważyć należy, że upadłość konsumencka nie wiążę się z całkowitym umorzeniem długów. Dodatkowo, jest to proces skomplikowany i żmudny. Takie postępowanie może toczyć się kilka lat. Upadłość konsumencką można ogłosić kilka razy w życiu, nie wcześniej jednak niż 10 lat od ogłoszenia poprzedniej upadłości. Upadły musi się liczyć z ograniczeniem ilości umów, które konsument może zawierać w ramach zakupu różnorodnych artykułów RTV, AGD czy innych.
W sytuacji, gdy upadły nagle i bezpodstawnie porzuci pracę zawodową, może narazić się na umorzenie postępowania sądowego o ogłoszenie upadłości. W wyniku tego niemożliwe będzie jakiekolwiek oddłużenie w przyszłości. Nadto zostanie także skreślony z rejestru dłużników niewypłacalnych w KRS.
Konsekwencją ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest to, że dłużnik traci prawo do zarządzania swoim majątkiem, a zostaje ono przekazane syndykowi. Dodatkowo upadły w wielu przypadkach musi przekazać mu swój majątek oraz składać odpowiednie informacje związane z posiadanym mieniem.
mecenas
Janusz Stefańczyk